Eğitimden söz edildiğinde çoğu insanın aklına hemen okullar gelir: yazı tahtaları, kitaplar, öğretmenler ve çalan zil sesleriyle dolu sınıflar… Oysa eğitim, okulda başlamaz! Çok daha önceleri, bir çocuğun dünyayla ilk tanıştığı yerde, yani evde başlar. Bir annenin şefkatli kucağında, bir babanın uyumadan önce okuduğu merak dolu hikâyelerde, ya da içilirken dumanı tüten taze çayın buharı eşliğinde bir büyükannenin ya da bir dedenin gözlerindeki bilgelik dolu pırıltılarda saklıdır.

Bir çocuğun ilk öğretmeni, formasyon almış bir profesyonel -öğretmen- değil, ebeveynidir. Alfabenin A, B, C… harfleriyle tanışmadan önce çocuk güveni öğrenir. Sayılarla tanışmadan önce sabrı öğrenir. Fen bilgisi dersine girmeden önce ise merakı. Üstelik bu merak genellikle bir laboratuvarda değil, bir bahçede, yürüyüş sırasında ya da bahar kokulu çiçeklerle süslenmiş akşam yemeği masasında yapılan sohbetlerde filizlenir.

Size Türkiye’nin orta kesiminde, küçük bir kasabada yaşayan Elif’ten söz etmek istiyorum. Henüz 9 yaşındaydı. Okulunda ne bilgisayar laboratuvarı vardı ne de modern imkânlar. Ama Elif’in gözleri parlıyordu; meraklıydı, kendine güveniyordu ve çevresine karşı çok nazikti. Annesi, resmi eğitim almamış olmasına rağmen onu her gün kitap okumaya teşvik ederdi. Babası, belediye otobüsü şoförüydü; direksiyon başında gördüğü dünyayı akşam eve döndüğünde Elif’le paylaşırdı. Elif büyürken şunu öğrendi: Hayaller çok önemlidir ve insanların yaşam kaynağıdır. Elif bugün Ankara’da tıp fakültesinde okuyor. Bunu okulda öğrendikleri sayesinde değil, okula başlamadan önce ailesinden öğrendikleri sayesinde başardı. [Kurgu]

Hiç kuşkusuz, okulların önemi büyüktür. Bilgi sunar, sosyal beceriler kazandırır, çocukları farklı fikir ve kültürlerle tanıştırır. İyi bir öğretmen, bir çocuğun hayatını değiştirebilir. Ancak unutulmamalı ki, en iyi öğretmenin bile bir çocukla geçirdiği süre sınırlıdır. Aile ise çocuğun hayatındaki tüm zamanların arka planıdır, temel taşıdır.

Araştırmalar da bunu doğruluyor. İlgili ebeveynlere sahip çocuklar, okulda daha başarılı oluyor, kendilerine daha çok güveniyor ve okulu bırakma olasılıkları daha az oluyor. Ailenin verdiği duygusal temel, çocuğun başarısızlıklarla başa çıkmasını, disiplini içselleştirmesini ve öğrenmeyi sadece sınavlar için değil, hayatın ta kendisi için sevmesini sağlıyor.

Peki ya aile bu desteği veremediğinde? İşte o zaman okullara daha büyük görev düşüyor. Okullar sadece bilgi aktaran kurumlar değil, aynı zamanda rehber, koruyucu ve güvenli bir liman olmalılar. Ama bu hiç kolay değildir. Çünkü hiçbir müfredat, bir çocuğun evde göremediği sevgiyi ve güveni tam anlamıyla karşılayamaz ya da telafi edemez.

Bu nedenle toplum olarak eğitim politikaları oluştururken yalnızca müfredatları, sınav sistemlerini ya da teknolojik yatırımları tartışmak ve konuşmak yetmez. Aileyi de bu sürecin merkezine yerleştirmek gerekir. Ebeveynlere yönelik rehberlik hizmetleri, aile içi iletişimi güçlendiren projeler, çocuk gelişimi konusunda farkındalık artırıcı kampanyalar en az öğretmen eğitimi kadar hayati öneme sahiptir.

Unutmayalım ki, her çocuk evinde gördüğü dünyayı kendine rol model alır. Sevgiyle büyüyen bir çocuk, dünyaya sevgiyle yaklaşır. Merak eden bir ebeveynin çocuğu da soru sormaktan korkmaz. Ve değer gören bir çocuk, başkalarına da değer verir.

Eğitim, aslında bir iş birliğidir. Aile ve okul birbirinin rakibi değil, tamamlayıcısıdır. Ancak biri daha ağır basacaksa, o kesinlikle ailedir. Çünkü değerler çoğu zaman öğretilerek değil, örnek alınarak öğrenilir. Ve bir çocuğun kalbi, bilgiyle dolmadan önce sevgiyle yoğrulmalıdır.

Evet, okullar bize nasıl yaşayacağımızı öğretir. Ama aileler, bize neden yaşayacağımızı… Saygılarımla.

Prof. Dr. Ayhan ERDEM

{o0o}

Nerede Bir Zulüm Varsa, Çatışma Varsa, Adaletsizlik Varsa Sona Erdirmek İçin Biz Oradayız.  Türkiye’nin Kalbi, Ankara’nın Sesi" olan Dijital Haber Portalı,  https://www.gazeteankara.com.tr