Akıllı belediyecilik kavramı, son yıllarda neredeyse her yerel yönetim belgesinde yer alıyor. Ancak kavramın bu kadar sık kullanılması, içinin aynı ölçüde doldurulduğu anlamına gelmiyor. Oysa dünyada bu kavram, yalnızca “dijital hizmet” ya da “akıllı uygulama” anlamına gelmiyor; çok daha derin bir yönetişim dönüşümünü ifade ediyor.

Gelişmiş şehirlerde akıllı belediyecilik;
veriye dayalı karar alma,
kurumlar arası entegrasyon,
şeffaflık,
hesap verebilirlik ve
vatandaş katılımı üzerine kuruludur.

Örneğin Londra Belediyesi, 2016’dan bu yana “London Datastore” adı verilen açık veri platformu üzerinden ulaşım, çevre, konut ve sosyal hizmet verilerini kamuoyuna açmaktadır. Bu veriler yalnızca belediye içinde değil; üniversiteler, girişimler ve sivil toplum tarafından da kullanılabilmektedir. Bu model, OECD ve Dünya Bankası tarafından “iyi yönetişim” örneği olarak raporlanmıştır.

Benzer biçimde Singapur’da “Smart Nation” programı, belediyelerin tekil projeler üretmesini değil; merkezi bir akıl ile yerel uygulamaların eşgüdümünü zorunlu kılmaktadır. Ulaşım, sağlık, çevre ve güvenlik verileri aynı dijital omurga üzerinden yönetilmektedir. Bu yapı, Birleşmiş Milletler Habitat (UN-Habitat) raporlarında defalarca referans gösterilmiştir.

Bu noktada kritik soru şudur:
Ankara bugün hangi modele daha yakındır?

Ne yazık ki Türkiye genelinde olduğu gibi Ankara’da da akıllı belediyecilik çoğu zaman;

• Parçalı dijital projeler,
• Birbiriyle konuşmayan sistemler,
• Kurumsal hafızaya dönüşmeyen uygulamalar

şeklinde ilerlemektedir.

Oysa Ankara, başkent olmanın getirdiği kurumsal kapasiteyle bu tabloyu tersine çevirebilecek potansiyele sahiptir.

2030 perspektifinde Ankara için akıllı belediyecilik;
öncelikle belediyeler arası veri entegrasyonu,
ilçe–büyükşehir arasında standartlaşmış dijital süreçler,
ve karar alma mekanizmalarına akademik ve toplumsal paydaşların dâhil edilmesi anlamına gelmelidir.

Bu, yüksek maliyetli bir teknoloji yatırımı değil;
doğru planlanmış bir yönetişim reformudur.

Akıllı belediyecilik, vatandaşın belediyeye gitmesini değil;
belediyenin vatandaşı anlamasını sağlayan bir sistemdir.

Ankara 2030 yolculuğunda bu zihniyet dönüşümü sağlanmadan atılacak her adım, geçici ve yüzeysel kalacaktır.

Kaynak Notu:

• OECD – Smart Cities and Inclusive Growth
• UN-Habitat – People-Centered Smart Cities
• World Bank – Digital Governance in Cities

Dr. Oğuz Poyrazoğlu
Gazi Üniversitesi Öğretim Üyesi
Gazete Ankara Dijital Haber Portalı – Köşe Yazarı
Kurucu & Sorumlu Yazı İşleri Müdürü
opoyrazoglu@gazeteankara.com.tr