ANKARA- Küçük ve orta ölçekli üretim işletmeleri (KOBİ’ler), hem Türkiye’de hem de dünyada ekonomik büyümenin, istihdamın ve inovasyonun temel taşı olarak görülüyor. Ancak bu işletmeler; sınırlı finansman, nitelikli iş gücü eksikliği ve modern üretim araçlarına erişimdeki zorluklar nedeniyle çoğu zaman potansiyelini tam olarak ortaya koyamıyor.

Uluslararası saygın dergilerden “International Journal of System Assurance Engineering and Management”’ta yayımlanan bir çalışma, bu sorunların aşılmasında yalın üretim yaklaşımının kilit rolüne dikkat çekiyor. Araştırmada, KOBİ’lerin yalın üretim sürecindeki başarılarını ölçmek için 18 performans göstergesi belirlenerek üç ana kategoride sınıflandırıldı:

• Operasyonel Göstergeler: Genel Ekipman Etkinliği (OEE), ürün çıkış süresi, verimlilik, kalite oranı ve stok devir hızı gibi kriterler işletmenin üretim kabiliyetini doğrudan etkiliyor.
• Finansal Göstergeler: Çalışanlara yapılan harcamalar, kârlılık oranları ve maliyet-zaman profili gibi unsurlar, yalın üretimin ekonomik yansımalarını ortaya koyuyor.
• İnsan Kaynakları Göstergeleri: Yönetim bağlılığı, örgüt kültürü, çalışan motivasyonu ve iletişim kalitesi öne çıkarken; araştırmaya göre en kritik unsur, üst yönetimin kararlılığı oldu.

Çalışmada kullanılan Analitik Hiyerarşi Süreci (AHP) yöntemi, göstergeleri ağırlıklandırarak hangi faktörlerin öncelikli olduğunu ortaya koydu. Sonuçlara göre:

• Operasyonel faktörler (%40,5 ağırlık) en kritik alan olarak öne çıktı. Özellikle Genel Ekipman Etkinliği işletmelerin sürdürülebilir başarısı için temel ölçüt kabul edildi.
• Finansal göstergeler (%32,8 ağırlık) ikinci sırada gelirken, çalışan eğitimine yapılan harcama işletmenin uzun vadeli verimliliğini doğrudan etkileyen unsur olarak öne çıktı.
• İnsan kaynakları boyutu (%26,6 ağırlık) üçüncü sırada yer aldı; ancak yönetim bağlılığı olmadan diğer göstergelerin kalıcı sonuç vermesinin zor olduğu vurgulandı

Türkiye ve Küresel Perspektif

Araştırma, yalnızca Hindistan örneğiyle sınırlı kalmayıp, tüm gelişmekte olan ülkelerdeki KOBİ’ler için uygulanabilir sonuçlar sunuyor. Dünyada üretim süreçleri giderek Endüstri 4.0 ve dijital dönüşüm odaklı bir yapıya evrilirken, yalın üretim performans göstergeleri KOBİ’lerin bu dönüşüme uyum sağlamasında temel bir rehber olarak görülüyor.

Türkiye’de KOBİ’ler, toplam işletmelerin yüzde 99’unu oluşturuyor ve istihdamın yaklaşık yüzde 70’ini sağlıyor. Bu yönüyle, yalın üretimin başarıyla uygulanması hem sanayi politikaları hem de ekonomik büyüme açısından stratejik bir önem taşıyor.

Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nın “Verimlilik Proje Destek Programı”, KOSGEB destekleri ve Milli Teknoloji Hamlesi çerçevesinde yürütülen çalışmalar da yalın üretim uygulamalarını destekleyen bir altyapı sunuyor. Uzmanlara göre, bu tür bilimsel çalışmaların bulguları, Türkiye’deki KOBİ politikalarının tasarımında doğrudan yol gösterici olabilir.

Sonuç

Araştırma, KOBİ’lerin yalın üretim sayesinde yalnızca maliyetleri azaltmakla kalmayıp; çalışan gelişimine yatırım yaparak, yönetim vizyonunu güçlendirerek ve süreçlerini sürekli iyileştirerek sürdürülebilir bir rekabet avantajı elde edebileceğini ortaya koyuyor.

E-Posta: opoyrazoğlu@gazeteankara.com.tr
WhatsApp Haber Hattı: +90 531 512 62 32
Web: www.gazeteankara.com.tr “Türkiye’nin kalbi Ankara’nın sesi”

Dr. Oğuz POYRAZOĞLU

Gazete Ankara Dijital Haber Portalı BİLİM/TEKNOLOJİ