Veriler Açık: Ceza Arttı, Kaza da Arttı

Gazi Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. O. Ayhan Erdem’in Gazete Ankara’daki köşe yazısında sunduğu TÜİK ve Karayolları verileri çarpıcı gerçekleri gözler önüne seriyor.
2022’de 535 bin olan toplam kaza sayısı, 2025 tahminine göre 590 binin üzerine çıkacak. Aynı süreçte kişi başına kesilen trafik cezası 380 TL’den 1.050 TL’ye yükseldi. Ancak bu artış, kaza oranlarını düşürmek bir yana, artırmış görünüyor.

Bilim Ne Diyor? Çözüm Nerede?

Dünya Sağlık Örgütü (WHO), OECD ve Avrupa Trafik Güvenliği Ajansı’nın raporlarına göre; trafik kazalarının azaltılmasında etkili olan faktörler:

• Altyapı iyileştirmeleri
• Sistematik sürücü eğitimi
• Etkili ve adil denetim mekanizmaları

Bu bilimsel verilere rağmen Türkiye’de cezaların artırılması, çoğunlukla gelir artırıcı bir yöntem olarak algılanıyor ve kamuoyu tepkisine yol açıyor.

Toplumsal Adalet Riski: Ceza/Ücret Oranı Adaletsizliği

Yazıda dikkat çekilen bir başka önemli konu da cezaların gelir dağılımı üzerindeki etkisi. 2025’te kırmızı ışık ihlali cezası 2.168 TL iken, asgari ücret 22.000 TL. Avrupa’da bu oran günlük gelirin %10’u civarındayken, Türkiye’de bu oran %10'u aşıyor. Bu durum, düşük gelir gruplarını orantısız şekilde etkileyerek adalet duygusunu zedeliyor.

Kaza Kara Noktaları Hâlâ Düzeltilmedi

Karayolları Genel Müdürlüğü verilerine göre kaza kara noktalarının %62’sinde yol tasarımı hatalı. Yani kazaların büyük bölümü sürücü hatası değil, sistemsel hatalardan kaynaklanıyor. Bu gerçek, altyapı reformlarının aciliyetini bir kez daha ortaya koyuyor.

Meclis Gündeminde Trafik Düzenlemeleri Varken…

TBMM’de yoğun yasa çalışmaları sürerken, trafik güvenliği alanında yapılacak her düzenlemenin bilimsel verilere, uluslararası standartlara ve toplumsal dengeye dayanması gerektiği bir kez daha ortaya çıkıyor. Sadece cezaları artırmak değil, nedenleri ortadan kaldıran bütüncül politikalar geliştirmek elzem.

Yazının Tamamını Okumak İçin:
Prof. Dr. Ayhan Erdem’in yazısını buradan okuyabilirsiniz